December 6, 2022 | By ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕੇਂਦਰ
ਪਠਾਨਕੋਟ ਵਿਚ ਜਮੀਨੀ ਪਾਣੀ ਦੇ ਹਲਾਤ ਬਾਕੀ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਚੰਗੇ ਹਨ, ਪਰ ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਕੁੱਲ ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ।
ਪਠਾਨਕੋਟ ਦਾ ਕੁੱਲ ਜਲ ਭੰਡਾਰ 19.82 ਲੱਖ ਏਕੜ ਫੁੱਟ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 19.74 ਲੱਖ ਏਕੜ ਫੁੱਟ ਪਾਣੀ ਪਹਿਲੇ ਪੱਤਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪੱਤਣ ਵਿੱਚ 0.089 ਲੱਖ ਏਕੜ ਫੁੱਟ ਪਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ-ਮਾਤਰ ਹੈ। ਤੀਜੇ ਪੱਤਣ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਸੁਜਾਨਪੁਰ – 32
ਪਠਾਨਕੋਟ ਦਾ ਕਾਫੀ ਹਿੱਸਾ ਪਹਾੜਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਿਚ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਫੇਰ ਵੀ ਘੱਟ ਹੈ। ਪਠਾਨਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ 15% ਰੁੱਖ ਹਨ। ਇਹ ਰੁੱਖ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕੇ ਵੱਲ ਹਨ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਰੁੱਖਾਂ ਹੇਠ ਰਕਬਾ 33% ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਪਠਾਨਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ 60% ਝੋਨਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਝੋਨੇ ਹੇਠ ਰਕਬਾ ਹੋਰ ਘੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵੱਲ ਤੁਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਤੁਪਕਾ ਸਿੰਚਾਈ ਅਤੇ ਫੁਹਾਰਾ ਸਿੰਚਾਈ ਵੱਲ ਨੂੰ ਵੱਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੀਮਤ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਸੁਚੱਜੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ ਹੋ ਸਕੇ।
ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਜਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਫਸਲੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿੱਚ ਵਿੰਭਿੰਨਤਾ ਲਿਆਉਣੀ ਬਹੁਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
ਝੋਨੇ ਹੇਠ ਰਕਬਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਜੀਅ ਆਪਣੀ ਜਮੀਨ ਦਾ ਠੇਕਾ ਝੋਨਾ ਨਾ ਲਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਉੱਤੇ ਘਟਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਉੱਦਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਿਜੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਯੋਗ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਦੇ ਯੋਗ ਢੰਗ ਅਪਨਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।
Related Topics: Agriculture And Environment Awareness Center, Pathankot, Puanjab Water Issue, Punjab Water Crisis